ارزیابی عملکرد بخش خصوصی در ارائه خدمات شهری (جمع آوری زباله شهر مرودست)

در چند دهه گذشته اغلب کشورها و سازمانهای بین المللی درگیر در امر برنامه ریزی و توسعه به این امر واقف شده اند که جهت پیشرفت بهتر امور و افزایش توان نظارتی دولتها ، ضرورت دارد که بخش عمده ای از وظایف و اختیارات دولتها به بخش خصوصی واگذار گردد . با افزایش حجم کارها ،دولتمردان دیگر به مانند گذشته به تنهایی نمی توانند تمام امور کشور را انجام دهند و می بایست به جای انجام امور اجرایی وقت خود را صرف نظارت و تنظیم برنامه های کلان کشور کنند. در کشور ما نیز سیاست خصوصی سازی(به خصوص از برنامه سوم) با هدف کاهش ابتکار عمل های مستقیم دولت در فعالیتهای اقتصادی و وزنه مدیریت اجرایی آن، کاهش هزینه های بودجه ای دولت که ناشی از یارانه ها و هزینه های سرمایه ای می باشد و همچنین توسعه رقابت و بهبود کارایی عملیات موسسه اقتصادی، دنبال گردیده است و سعی بر آن بوده است تا با وارد نمودن بخش خصوصی در بخش های مختلف اقتصادی و اجتماعی، اهداف فوق محقق گردد. در بین نهادهایی که در سالهای اخیر به سمت خصوصی سازی بخشی از وظایف خود تمایل پیدا کرده اند و اقداماتی نیز در این خصوص انجام داده اند؛ می توان به شهرداریها به عنوان یکی از نهادهای تامین کننده خدمات شهری اشاره کرد. با توجه به رشد سریع شهرنشینی و گسترش فیزیکی شهرها، از یک سو روز به روز بر حجم و تنوع فعالیت و وظایف شهرداریها افزوده شده و از سوی دیگر ارائه خدمات مطلوب یکی از مهمترین دغدغه های شهروندان و شهرداریها قلمداد گردیده است. شهرداری مرودشت در راستای اجرای سیاست های خصوصی سازی درکشور و با هدف کاستن از نیروهای شهرداری، کاهش هزینه های شهرداری و همچنین ارائه مناسب خدمات در بخش خدمات شهری، قسمت جمع آوری زباله شهر مرودشت را در سال 1378 به بخش خصوصی واگذار کرده است. اکنون بعد از گذشت چند سال از اجرای این سیاست ، ضرورت داشت تا مشخص گردد که بخش خصوصی در انجام امور شهری تا چه اندازه مثبت و موثر عمل کرده است و به طور کلی آیا بخش خصوصی توانسته است ضمن برآورد اهداف مورد نظر شهرداری از خصوصی کردن جمع آوری زباله ، رضایت شهروندان را نیز در این خصوص فراهم نماید؟ در این پایان نامه با روش سروکوال (ارزیابی کیفیت خدمات) برروی 400 خانوار ساکن شهر مرودشت سعی گردیده که خصوصی سازی کیفیت خدمات در شهر مرودشت مورد بررسی قرار گیرد در این روش کیفیت خدمات را با پنج شاخص 1-قابلیت اعتماد،2-پاسخگویی،3- اطمینان،4-دلسوزی و تعهد، 5-ملموسها مورد تجزیه و تحلیل قراردادیم و به این نتیجه رسیدیم که شهروندان برخی محلات شهر مرودشت معتقد بودند که خصوصی جمع آوری زباله باعث ارتقاء سطح شاخص های فوق و در نتیجه افزایش کیفیت خدمات گردیده است. اکثر این محلات ،محلاتی نوساز مانند معلم می باشد. برعکس برخی محلات قدیمی تر مانند طالقانی معتقد به کاهش سطح شاخص های مشخص شده و در نتیجه کاهش سطح کیفیت جمع آوری زباله توسط شرکت خصوصی نسبت به شهرداری بودند. با بررسی محلات مختلف شهر مشخص گردید تنها ضعف شرکت با عث کاهش سطح کیفیت جمع آوری زباله نگردیده بلکه عواملی مانند عدم سیستم جمع آوری زباله، عدم آسفالت برخی معابر و در برخی نواحی حاشیه ای شهر عدم آماده سازی در محلات جدید باعث گردیده که حرکت و تردد اتومبیل در این محلات مشکل گردد و در نتیجه برای شرکت به کارگیری نیرو و تجهیزات بیشتر در این گونه محلات مقدور به صرفه نبوده و باعث عدم جمع آوری مناسب و به موقع زباله گردیده است. با بررسی کلی شاخص های کیفیت خدمات در سطح محلات گوناگون شهر مشخص گردید که خصوصی سازی جمع آوری زباله در شهر نتوانسته موفق باشد گوای این مطلب پاسخ های مردم می باشد که 52 درصد پاسخ دهندگان معتقد بودن عملکرد شهرداری بهتر از شرکت خصوصی بوده ، 26 درصد معتقد بوده اند عملکرد شرکت بهتر بوده و 22 درصد معتقد بوده اند عملکرد هر دو در یک سطح بوده و اختلافی بین عملکرد آنها وجود نداشته است .همچنین در بحث هزینه و کاهش نیرو نیز شهرداری نتوانسته به اهداف خود دست یابد زیرا با برسی صورت گرفته در تحقیق نه هزین ها کاهش یافته و نیروی فعال در جمع آوری زباله کاهش یافته است.